Niet zwijgen rond verlies..

En toen werd ik ineens geconfronteerd met een verlies in mijn klas. De informatie die ik verzameld heb deel ik hier, met dank aan mijn fijne collega's die met tips, materiaal en begrip klaarstonden.

Een wereld vol troost

'Een wereld vol troost' is een doos met materialen en werkvormen voor kinderen van de basisschool. Er worden 15 verschillende 'verlies' thema's behandeld, onder andere: verhuizen, inbraak en diefstal, oorlog en vluchtelingen, ziekte, overlijden mens en dier, echtscheiding en afwijzing door anderen.

In de handleiding zijn naast lesfiches ook verhalen, muziek, scenario's voor poppenspel, kunst, tekeningen en gedichten te vinden.

De gedichten zijn pakkend, bijvoorbeeld deze over diefstal:
Er was een dief.
De kasten stonden open,
dingen lagen op de grond. 
Wat een rommel, 
ons huis leek wel gewond.

Het voelt nu akelig en eng:
een vreemde 
was hier in ons huis.
Hij nam de stereo mee, 

de stereo
en een heel groot stukje thuis...

(Uit: Een wereld vol troost - CEGO Pulblishers Leuven)

In het pakket ook nog het boek 'Ruimte voor verdriet' (voor de leerkracht) en twee voorleesboeken over verlies.

Gedeeld verdriet
Een zeer complete map met informatie rond het opzetten en begeleiden van rouwgroepen met kinderen. Ook als je geen rouwgroep wilt opzetten, vind je in deze map veel activiteiten voor de verschillende rouwfases die een kind doorgaat. De map is samengesteld door Riet Fiddelaers-Jaspers (http://www.rietfiddelaers.nl)


Riet Fiddelaers-Jaspers heeft 101 afscheidsgedichten bijelkaar gesprokkeld. Deze heeft ze verzameld in 'Kun je de dood ook groeten?'
Oma

Oma sterft. Althans dat denk ik,
want m'n ouders doen zo raar.
Ze is ziek en ze moet rusten;
ja, o.k., maar waarom daar?

In het ziekenhuis met serum,
al die dokters om haar heen
en m'n moeder stiekem huilen, 
ik weet niks, dat is gemeen.

Ben ik weer misschien te klein soms?
Maak je huiswerk ...speel jij maar.
Het is toch m'n eigen oma
en ik hou zoveel van haar.

door: Andre Sollie

Meer lezen?
De meest gestelde vragen over kinderen en de dood - Riet Fiddelaers-Jaspers, Renske Fiddelaers
Jong verlies, rouwende kinderen serieus nemen - Riet Fiddelaers-Jaspers
Toolkit Kind en Trauma, informatie voor leerkrachten van groep 5 t/m 8 - Eva Alisic

Prentenboeken
Dat is heel wat voor een kat - Judith Viorst & Fleur van der Weel
Een opa om nooit te vergeten - Bette Westera & Harmen van Straaten
Martha - Pieter Gaudesaboos & Lorraine Francis

Favoriete boeken van groep 7

Ik heb de kinderen van mijn groep gevraagd naar hun favoriete boek. Omdat de smaak van jongens en meisjes uiteenloopt, heb ik twee lijstjes gemaakt.

De meisjes:
  • De waanzinnige boomhut - Andy Griffiths & Terry Denton
  • Het leven van een loser -Jeff Kinney
  • Omgeruild - Fiona Rempt
  • De Zevensprong - Tonke Dragt 
  • Kruistocht in spijkerbroek en andere boeken van Thea Beckman
  • Oorlogswinter - Jan Terlouw
  • Oosterschelde windkracht  10 - Jan Terlouw
  • Tante Troela - David Walliams
  • Dagboek van een muts - Rachel Renee Russell
  • Cherub (serie) - Robert Muchamore
  • Harry Potter (serie) - J.K. Rowling
  • Zwerfkind van adel - Janneke Schotveld
  • Ouders zijn gek - Janneke Schotveld
  • Superjuffie - Janneke Schotveld
  • Dummie de mummie - Tessa Menten
De jongens:
  • De waanzinnige boomhut - Andy Griffiths & Terry Denton
  • Het leven van een loser -Jeff Kinney
  • De kronieken van Avantia (serie) - Adam Blade
  • De grijze jager (serie) - John Flanagan
  • Oma Boef - David Walliams
  • Joe Biljoen - David Walliams
  • Seekers- Bij het groot berenmeer (serie) - Erin Hunter
  • Pjotr - Jan Terlouw
  • De gebroeders Leeuwenhart - Astrid Lindgren
  • Gladiator - Simon Scarrow
  • Mijn vader maakt wapens - Geert Spillebeen
  • Big game - Dan Smith
  • De griezelbus - Paul van Loon
  • De kunstrijder - Jan Terlouw
Veel leesplezier !

Feedback in de klas - van mij aan de leerlingen

Waarom kijk ik de stapel schriften, werkboeken en bladen niet na aan het einde van de dag?
Omdat het voor mijzelf niet nodig is, zie deze  blog.
En omdat het voor de leerlingen veel effectiever is als de feedback gelijk volgt op wat ze aan het doen zijn.

Feedback moet informatie geven die specifiek verband houdt met de taak of het leerproces, die de kloof overbrugt tussen wat effectief begrepen is en wat men beoogde.

En dat doe ik dus zoveel mogelijk op het moment als de leerlingen met hun taak bezig zijn. Tijdens de verwerkingsfase van de les loop ik rond. Ik bevestig als het goed gaat, of vertel wat ze wel goed doen.

Jonge kinderen leren meer doordat ze weten dat ze op het goede pad zitten. Oudere kinderen en jongvolwassenen lijken meer te leren van fouten en correcties. De omslag ligt bij 8-12 jaar.

De leerlingen in groep 7 kunnen wel leren van fouten, dus ik bespreek ook de fouten met de leerlingen. Waar ging het fout? Begrijp je de leerstof nog niet of las je niet goed? Heb je een simpele rekenfout gemaakt of ergens iets gemist in een complexe bewerking? Hoe kun je dat volgende keer anders doen?

Ik stimuleer zelfevaluatie: Hoe deed je het? Waar ging het goed? En als het niet goed ging met oefenen wat ga je dan doen? Laat je dat zo? Ga je extra oefenen? Waarom?
Of waarom stop je met proberen? Hoe kun je jezelf motiveren om toch verder te gaan als je denkt dat het niet lukt?

Tijdens de zelfstandige verwerking loop ik dus rond, niet om vragen te beantwoorden, maar om feedback te geven. En die vragen dan? Die komen als ik 'klaar' ben, dan gaat het stoplicht op 'groen' en dan mogen de leerlingen vragen stellen.

En aan het einde van de dag kijk ik de schriften na om voor mezelf te controleren of ik niets gemist heb of dingen moet veranderen. Maar ik schrijf de schriften niet vol met opmerkingen en correcties waarvan ik denk dat maar weinig leerlingen dat de volgende dag lezen, laat staan dat ze er iets mee gaan doen.



Bronnen:
Breindidactiek - Gerjanne Dirksen
De impact van leren zichtbaar maken - John Hattie

Feedback in de klas - van de leerlingen aan mij...

Misschien ken je het wel: aan het einde van de dag nog een stapel bladen, werkboeken en schriften om na te kijken. Nou, dat doe ik dus niet meer....
Dat is ook niet nodig, want tijdens de les krijg ik voldoende feedback van de kinderen om te volgen hoe hun leren vordert. Het magische woord hierin voor mij is: wisbordjes.


De feedback begint al tijdens het aanspreken van de voorkennis en het uitleggen van het lesdoel aan de leerlingen. Alle vragen die ik stel beantwoorden de leerlingen op wisbordjes. Deze bordjes houden ze omhoog. Ik kan dus gelijk zien hoe het met de voorkennis gesteld is.

Tijdens het aanbrengen van de les controleer ik continu op begrip, door het stellen van klassikale vragen waar alle leerlingen via hun wisbordjes op antwoorden.
Het begeleid inoefenen gaat ook op de wisbordjes, ik projecteer de opdracht op het digibord. De leerlingen werken de opdracht uit. Ik loop door de klas om het beheersingsniveau in te schatten, feedback te geven en hulp te bieden waar nodig.

Op basis van de feedback die ik zo verkregen heb, bepaal ik welke leerlingen verlengde instructie nodig hebben.
De leerlingen oefenen vervolgens zelfstandig en kijken hun werk na. Ze bepalen dan op basis van het aantal fouten in de oefenstof of ze het lesdoel beheersen.


En als ik dan aan het einde van de dag de stapel schriften of werkboeken bekijk, dan is dat als controle voor mezelf. Heb ik het begrip van de leerlingen juist ingeschat? Komt de feedback die ik kreeg tijdens de les overeen met hoe de verwerkingsopdrachten gemaakt zijn? Moet ik iets in mijn lessen aanpassen?
Maar ik kijk de schriften dus niet na. Waarom niet? Omdat uitgestelde feedback niet effectief is....daarover meer in de volgende blog.


In deze blogpost  heb ik beschreven hoe ik instructielessen aanpak.

Opdrachten Wijzer door de tijd groep 7

We gebruiken de methode 'Wijzer door de tijd' van Noordhoff Uitgevers. Voor de verwerking maken wij gebruik van verschillende opdrachten.
We combineren hierbij twee klassen. De leerlingen kiezen blind (zodat ze kiezen voor de opdracht en niet voor de groepsleden) voor een van de opdrachten en werken hier in een groepje een paar lessen aan. Alle opdrachten worden gepresenteerd.
De opdrachten kun je vinden op: https://docs.google.com/document/d/1H00P81Scp-DtgLi8_WgPOfc8UAHruPF2GjGMMSOZUIE/edit?pli=

De tekst in het lesboek wordt als basiskennis verondersteld, de leerlingen gaan er door middel van de opdrachten dieper op in.
De teksten kun je op verschillende manieren aanbieden: tijdens leeslessen, begrijpend lezen, expressief lezen, als thuisopdracht, voorlezen......